DENİZ Kaplumbağaları Araştırma, Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi'nin (DEKAMER), uydu cihazıyla takip ettiği 12 Caretta caretta'dan biri Tunus-Gabes Körfezi, biri Yunan adalarına, diğeri İtalya kıyılarına giderken, 9'u ise kış döneminde dahi Türkiye kıyılarından ayrılmadı.

Türkiye'nin Akdeniz kıyıları, Dünya Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) kırmızı listesinde bulunan ve nesli tehlike altındaki türler arasında yer alan deniz kaplumbağası türü Caretta caretta'ların en önemli yuvalama kumsallarını oluşturuyor. Deniz kaplumbağalarını korumak ve yaşam döngülerini bilimsel olarak takip etmek amacıyla, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı iş birliğiyle Dalyan- İztuzu Plajı'ndaki DEKAMER öncülüğünde bu yıl Akdeniz'in en kapsamlı araştırma projesi başlatıldı.

5 BİN DOLARLIK CİHAZLAR

Deniz Kaplumbağaları Koruma ve İzleme Programı kapsamında, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca, tanesi 5 bin dolar maliyetli uydu takip cihazları, Antalya'dan 5, Mersin'den 2 ve Muğla'dan 1 olmak üzere toplam 8 Caretta caretta deniz kaplumbağasına takılarak, yaşam döngüleri takibe alındı.

İSİM ANNESİ EMİNE ERDOĞAN

Proje kapsamında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Antalya Valisi Ersin Yazıcı ve DEKAMER Başkanı Prof. Dr. Yakup Kaska'nın katılımıyla, Antalya-Patara kumsalından tedavileri tamamlanan 3 Caretta caretta, 19 Ağustos günü denize salındı. Emine Erdoğan, "Belkıs" adını verdiği Caretta carettalardan birinin de isim annesi oldu. Aynı gün Patara sahilinden denize bırakılan diğer 2 Caretta caretta'ya ise "Likya" ve "Patara" isimleri verildi.

3 İLDEN 5 CARETTA CARETTA DAHA

21 Ağustos'ta ise Antalya Belek kumsalından "Belek" ve Kadriye" adı verilen 2 Caretta caretta daha çip takılarak denize bırakıldı. 23 Ağustos'ta Muğla-İztuzu Plajı'ndan "Uğurlu', 29 Ağustos'ta Mersin-Göksu kumsalından "Mersin" ve "Göksu" adları verilen iki Caretta caretta'yla birlikte çip takılan deniz kaplumbağası sayısı 8'e yükseldi.

YAŞAM DÖNGÜLERİ TAKİP EDİLİYOR

DEKAMER Başkanı Prof. Dr. Yakup Kaska, deniz kaplumbağalarının beslenme, kışlama ve yuvalama alanları arasında göç eden canlılar olduğunu söyledi, sadece yuvalama alanlarını korumanın yeterli olmadığını kaydetti. Prof. Dr. Kaska, "Göç sırasında uğradıkları ve üreme dönemi dışında kalan dönemlerde hangi alanları-ülkeleri ziyaret ettiklerinin bilinmesi, o habitatlarının korunması ve koruma önlemlerinin alınması için büyük önem taşır. Bu nedenle uydu izleme cihazları ile takip ediyoruz" dedi.

LİKYA, GABES KÖRFEZİ'NDE

Ağustostan itibaren 8 kaplumbağa içinde en çok yol alanı, 25-30 yaşlarındaki "Likya" oldu. Alınan son sinyallere göre, Patara açıklarından Rodos Adası'na doğru yol alan Likya, devamında Girit Adası açıklarına kadar ulaştı. Buradan da Libya kıyılarına ulaşan Likya, Bengazi, Sirte, Trablus kıyalarını takiben Tunus'un Gabes Körfezi'ne ulaştı ve uzun süredir burada konaklıyor. Likya, toplamda 2 bin 987 kilometre yol yaptı.

KADRİYE YUNAN ADASINDA

Likya dışında "Kadriye" de Türkiye'nin karasularından çıktı. 35-40 yaşlarındaki Kadriye, bırakıldığı Belek kumsalından çıkarak Manavgat'a, oradan Göynük'e dönüş yaptı. Adrasan kıyılarından Karpathos Adası'na yönelen Kadriye, Girit'in doğu sahilinde bir süre kaldıktan sonra güneydoğusundaki küçük bir adacık olan Kufonisi Adası kıyısı en son sinyal alınan nokta oldu. Kadriye, 1176 kilometre yol yaptı.

6 CARETTA TÜRKİYE'DEN AYRILMADI

Likya ve Kadriye dışında 30-35 yaşlarındaki "Patara" ise Kaş'a çok yakın konumdaki Yunan adası Meis'e gidip geri geldi ve Kaş Çukurbağ mevkiinde vakit geçiriyor. Toplamda 483 kilometre yaptı. İsim annesi Emine Erdoğan olan, 40-45 yaşlarındaki Belkıs, bırakıldığı Patara kumsalından kıyıları takip edip İztuzu Plajı'na gitti. Uzun süredir bu bölgede olan Belkıs, 867 kilometre yaptı. 30- 35 yaşlarındaki Belek, sahil boyunu takiben İztuzu Plajı'na giderek, 794 kilometre yaptı. 25-30 yaşlarındaki Uğurlu, bırakıldığı İztuzu Plajı'ndan Kalkan'a doğru gidip geri döndü ve toplamda 345 kilometre yaptı. 30-35 yaşlarındaki Göksu ve 35- 40 yaşlarındaki Mersin ise bırakıldıkları Göksu sahilinden sadece Taşucu kıyılarına kadar gidip geri döndü. Mersin kıyılarından ayrılmayan Göksu 184, Mersin 402 kilometre yol yaptı.

MAVA VAKFI'YLA 3 CARETTA İZLENİYOR

DEKAMER'in MAVA Vakfı desteğiyle yürütülen Akdeniz Havzasında Deniz Kaplumbağalarının Korunması Projesi kapsamında Fransa, Kuzey Kıbrıs, Tunus, Yunanistan'dan ortaklarla yuvalama kumsallarının korunması, iklim değişikliğinin etkilerinin izlenmesi, göç yollarının ve kışlama alanlarının belirlenmesi gibi konu başlıklarının olduğu ortak projede ise 3 Caretta caretta uydu takip cihazıyla izleniyor. Üçü de 23 Ağustos 2020'de İztuzu Plajı'ndan denize bırakılan Efe (25-30), Tonyukuk (35-40) ve Mava (25-30), plaj bölgesinden hiç ayrılmadı.

TUBA 4 BİN KİLOMETREYE YAKLAŞTI

DEKAMER'in TUI Vakfı desteğiyle uydu takip cihazıyla 28 Ağustos 2019'dan beri izlediği Tuba isimli 25-30 yaşlarındaki Caretta caretta ise, Türkiye kıyılarından ayrıldıktan sonra Malta tarafında uzunca vakit geçirdi. Ardından ise Adriyatik Denizi'nde çok daha uzun süre kaldı ve yeniden İtalya'nın güney kıyılarına geçti. En son sinyali de burada alınan Tuba'nın uydu takip cihazını görüntülenme sayısı 4 milyonu aştı. Prof. Dr. Kaska, 4 milyon 34 bin görüntülemeye ulaşan Tuba'nın, kat ettiği mesafenin ise 4 bin kilometreye yaklaştığını açıkladı.

HEPSİ GÖÇ ETMİYOR

Şu ana kadar elde edilen verileri değerlendiren Prof. Dr. Kaska, "Bizim kumsallarımız ve denizlerimiz deniz kaplumbağalarının yaz kış yaşamasına uygun ortam sağladığı, su sıcaklıkları aşırı soğumadığı için bazı hayvanlarımız göç etmeden kumsallarımız ve civarında dolaşabiliyor. Bu, kaplumbağalar için enerji tasarrufu şeklinde de yorumlanabilir. Daha çok hayvanı takip ettikçe hayvanların tamamının göç edip etmediği ve hangi bölgelerde kaldıkları hakkında bilgi sahibi olabileceğiz. Takip ettikçe hepsinin göç etmediğini, küresel ısınmayla bağlantılı ileride bunların hiçbirinin de ülkemiz kıyılarından ayrılmadan kalabileceği de görülüyor" dedi.

FOTOĞRAFLI

DHA