Prof. Dr. Ahmet Aydın, "İçinde yer alan iki toplu iğne başı kadar zehir bir insanı öldürmeye yeterli. Tüketildikten sonraki ilk bir saatin içerisinde mutlaka belirtisini gösteriyor" dedi.

Geçtiğimiz günlerde su ürünlerini satan bir balıkçı, kaya balığına benzettiği balon balığını fırıncı arkadaşıyla birlikte pişirdi. Pişirdikleri balon balığını yiyerek zehirlenen balıkçı ile fırıncı arkadaşı hastaneye kaldırıldı. Balon balığını yiyerek zehirlenen kişi tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirirken balıkçının ise hastanedeki tedavisi devam ettiği öğrenildi. Balon balığında bulunan zehre ve zehirlenme sonrasında alınacak önlemlere dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Eczacılık Fakültesi Farmasötik Toksikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ahmet Aydın, önemli uyarılarda bulundu.

"TETRODOTOKSİN ADLI MADDE SON DERECE ZEHİRLİ"

Balon balığının Türk sularına uygun bir tür olmadığını anlatan Prof. Dr. Ahmet Aydın, "Ancak çeşitli şekildeki deniz taşıma araçlarıyla geldiği görüyoruz. Devletimizin başlattığı teşvik ile de kuyrukları getirildi. Ancak bu son derece zehirli bir balık. Aslında ben de kuyrukları teslim edilen balıkların gövdesinin durumunu merak ediyordum. Maalesef gövdesini tüketen kişiler olmuş. Ancak bu türün içerisinde bulunan "tetrodotoksin" adlı madde son derece zehirli bir madde. İçinde yer alan iki toplu iğne başı kadar zehir miktarı bir insanı öldürmeye yeterli" diye konuştu.

"JAPONYA'DA TÜKETİLİYOR"

Balığın özellikle Japonya'daki restoranlarda tüketildiğini anlatan Prof. Dr. Ahmet Aydın, "Bunu tüketecek kişilerin bilinçli ve bu işin uzmanı olması gerekiyor. Japonya'da bunu pişiren bazı restoranların olduğunu biliyoruz. Ancak bunu hazırlayanlar o kadar uzman ki dolayısıyla gelişigüzel bunu tüketmek alınacak bir risk değil. Özellikle bu balığın neresi zehirli dersek; derisinin zehirli olduğunu söyleyebiliriz. Zehri derisinde, yumurtalıklarında, üreme organlarında, karaciğerinde bulunuyor. Japonya'da bunu hazırlayan restoranlar mutlaka balığın o zehirli noktalarını bilip çıkararak pişirme sürecini tamamlıyorlar" ifadelerini kullandı.

"KASLARI FELÇ EDEREK SOLUNUMA ZARAR VERİYOR, PANZEHRİ YOK"

Balığın içindeki zehrin etkisini çok hızlı gösterdiğini belirten Prof. Dr. Aydın şunları söyledi:

"Etkisini çok hızlı gösteriyor. Özellikle tüketildikten sonraki ilk bir saatin içerisinde mutlaka belirti veriyor. Belirtisi ise ağızda bir yanma hissi, metalik tat, terleme olur. Akabinde ise bulantı ve kusma görülüyor. Bu belirtiler görülmeye başlandığı anda kişinin balon balığı zehirlenmesi yaşadığını söyleyebiliriz. Çok özel bir zehir ve özellikle vücutta kasları felç ediyor. Kasları felç eden bir zehrin akciğerdeki solunum kaslarını felç etmesi insanların solunum yetmezliğinden ölümüne kadar yol açabiliyor. Hızlı müdahale çok önemli. Maalesef bazı zehirlenmelerde panzehir olur ancak bunun panzehri şu an için yoktur. O nedenle acil servis ve hastanelerde yaşam destekleyici tedbirleri alarak kişinin vücudundan zehrin atılması gerekir."

İLAÇ VE ZEHİR DANIŞMA BİRİMİ HAKKINDA

Sağlık Bakanlığı'nın 114 numaralı Ulusal Zehir Danışma Merkezi olduğunu buradan bilgi alınabileceğini belirten Prof. Dr. Aydın, aynı zamanda Yeditepe Üniversitesi bünyesinde de YİZDA (Yeditepe Üniversitesi İlaç ve Zehir Danışma Birimi) adında faaliyet gösteren bir ilaç ve zehir danışma birimi olduğu bilgisini verdi. Eczacılık Fakültesi bünyesinde faaliyet gösteren bu birimin vatandaşlara ve sağlık profesyonellerine ilaçlar ve zehirlenmeler hakkında bilgi verdiğini aktaran Aydın, "Bu birimden zehirlenmeler ve güvenli ilaç kullanımı konularında her türlü bilgiye ulaşabilirler" dedi.

VAN'DA ÖLÜME NEDEN OLDU

Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza Köşker, Van'da bir kişinin ölümüne neden olan balon balığının yaygın olarak görülen Mersin ya da Adana kıyılarından gönderilebilmiş olabileceğini söyledi.

Antalya'nın Kumluca ilçesinde 27 Temmuz 2019'da bir arkadaşının olta ile yakaladığı balon balığını yiyen Mehmet Berk (67) yaşamını yitirdi. Van'da da 5 Ocak günü balıkçı arkadaşıyla birlikte pişirdikleri kaya balığına benzeyen balon balığını yiyerek zehirlenen fırıncı K.İ., tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. İlk olarak 2003 yılında Türkiye kıyılarında görülen balon balığı tekrar gündeme geldi.

PANZEHİRİ YOK, ÖLDÜRÜYOR

Balon balığı ile ilgili uyarılarda bulunan ÇÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Rıza Köşker, sadece Türkiye'nin değil tüm Akdeniz ülkelerinin ciddi bir halk sağlığı sorunu ile karşı karşıya olduğunu belirterek, "Bu balıklarda dünyada bilinen en güçlü denizel toksin olan tetrodotoksin zehri var. Bu zehrin en önemli özelliği, bilinen herhangi bir panzehrinin olmamasıdır. Balon balığı tüketiminden kaynaklı öldürücü dozun üzerinde toksin vücuda alındığında genellikle zehirlenmeler ölümle sonuçlanıyor" dedi.

MERSİN'DEN GÖNDERİLMİŞ OLABİLİR

Van'da bir kişinin ölümüne neden olan balon balığının Mersin'den gönderilmiş olacağına dikkati çeken Doç. Dr. Ali Rıza Köşker, "Bu da çok ilginç bir durum. Bu balık Akdeniz ve Ege kıyılarımızda özellikle Antalya, Muğla, Mersin, Hatay ve Adana kıyılarında çok yoğun olarak bulunabiliyor. Ama bin kilometre öteden bir ölüm getirdi. Van'daki zehirlenmenin Mersin, Adana civarındaki yakalanmış balon balıklarının Van'a ulaştırılmasıyla olduğunu düşünmekteyiz. Van'a gönderilen deniz balıklarının bulunduğu kasalara yanlışlıkla karışmış olabilir. Bu, ülkede balon balıklarına dair yeterli bilgi ve farkındalığın olmamasından kaynaklanıyor. Toplumun bu balıkların yenmeyeceği konusunda artık ikna olması gerekiyor" diye konuştu.

TATLI SULARDA, GÖLLERDE YAŞAYAMAZ

Türkiye'deki kıyılarda yaşayan balon balıklarının tatlı sularda, göllerde yaşayamayacağının altını çizen Köşker, şöyle konuştu:

"Bizim kıyılarımızda yaşaya balon balıkları denizel türlerdir. Denizlerde yoğun olarak bulunur. Özellikle 4 türümüz çok yoğun olarak kıyılarımızda bulunmakta, balıkçılar tarafından avlanmaktadır. Fakat birtakım kısıtlamalar söz konusudur. Balon balıklarının ticari olarak avlanması izine tabidir. Amatör olarak avcılığının gerçekleştirilmesi de acilen yasak kapsamına alınmalıdır. Kıyı bölgelerinde yaşayan kişiler ve balıkçılar bu balığı tanıyor. Ancak kıyı bölgelerinden bin kilometre uzakta ya da herhangi bir İç Anadolu Bölgesi'nde bu balıkların tanınmaması çok normal. Sadece medya aracılığı ile görmüş oluyorlar."

MERSİNLİ BALIKÇILARDAN UYARI

Ülkedeki balık üretiminin önemli bir bölümün karşılayan Mersin'deki balıkçılar, vatandaşları ölümcül tehlikeye karşı uyardı. Tezgahlarında balon balığına yer vermediklerini belirten Mersin Balıkçılar Derneği Başkan Yardımcısı Adnan Polat, "Tarım Bakanlığı, balon balığının satışını kesinlikle yasaklamıştır. Hiçbir tezgahta balon balığı satışı yoktur. Balon balığını rastgele tutan birisi varsa, onu imha etmesi gerekiyor. Bakanlık da balığın kuyruklarını para karşılığı topluyor. Biz de satışına müsaade etmiyoruz. Balon balığına denk gelirlerse kesinlikle yemesinler. Bu balıktaki TTX, zehirleyici bir maddedir, felce sebep olur. Vatandaşlarımız balığı pazardan alsın, bildiği yerden alsın" dedi.

Balıkçı esnafı Hamit Polat ise balon balığının balıkhane, tezgah ve marketlerde bulunamayacağının altını çizdi.