Türkiye'nin yaş meyve sebze, özellikle domates ihraç ettiği ülkelerin başında gelen Rusya'nın 2015 yılında uçak kriziyle yasakladığı ve 1 Kasım 2017'den itibaren de 50'şer bin tonluk kota uyguladığı domates ihracatında, dördüncü 50 bin tonluk kota da dolmak üzere. Batı Akdeniz İhracatçıları Birliği'nce (BAİB) tüm ihracatçılara konuya ilişkin uyarı mesajı gönderildi.

199 BİN 300 TON OLDU

BAİB'den, Rusya'ya ihracat yapan üyelere 22 Kasım'da yapılan duyuruda, Rusya'ya domates ihracatında 200 bin tonluk kotanın 196 bin 300 tona ulaştığı belirtilmişti. Yaklaşık 10 günlük süreçte Rusya'ya 3 bin ton daha domates gönderildi. 2 Aralık itibarıyla Rusya'ya gönderilen domates miktarı toplamı 199 bin 300 tona yükseldi. Dördüncü 50 bin ton kotasında sadece 700 tonluk bir kota kaldı ve bu kotanın da bir-iki gün içinde dolması bekleniyor.

BAİB'DEN ÜYELERE GÖNDERİLEN MESAJ

BAİB'den gönderilen mesaj şöyle:

"Sayın üyemiz, 2 Aralık 2020 itibarıyla Rusya'ya domates ihracatında 200 bin tonluk kotanın 199,3 bin tonu dolmuştur. Kotanın dolması halinde Rusya'ya yapılacak domates sevkiyatlarının ülkemiz gümrüklerinden çıkamaması ya da Rusya gümrüklerinden giriş yapamaması gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Firmalarımızın mağduriyet yaşamamaları için ihracatlarında güncel kota durumunu dikkate almaları önemlidir."

SADECE 700 TON KALDI

BAİB Başkan Yardımcısı Ergin Civan, Antalya'dan Rusya'ya domates ihracatında artık son yüklemelerin yapıldığına dikkat çekti. Geriye sadece 700 tonluk bir kota kaldığını belirten Civan, öncelikli Rusya ile kotanın kaldırılması veya acilen yeni kota açılması için üst düzey girişimlerin devam ettiğini açıkladı.

DEMOKLES'İN KILICI GİBİ

Geçen yıllarda 50 bin tonluk kotanın dolduğu süreçte, gemi veya TIR'larla gönderilen ciddi miktarda domatesin Rusya'nın gümrük kapılarından içeri alınmadığını ve tonlarca domatesin çöpe gittiğini anlatan Civan, "İhracatçılarımızın uyarıları takip etmesi ve önemle dikkate alması gerekiyor. Türkiye'nin birinci önceliği esasen kotanın tamamen kaldırılması, çünkü ihracatçılarımızın başında Demokles'in kılıcı gibi duruyor" dedi.​​​​​​​

TAMAMEN KEYFİ BİR UYGULAMA

Bir TIR'da yaklaşık 15-17 ton ürün bulunabildiğini, bazı TIR'larda domatesle birlikte biber, patlıcan gibi ürünlerin de olabildiğini söyleyen Civan, "Kota dolduktan sonra domates yüklü TIR'lar Rusya gümrük kapılarından içeri alınmıyor. Domatesle birlikte diğer ürünlerin de olduğu araçlarda domatesi indirtebilirler veya hiçbirini almayabilirler, tamamen keyfi bir uygulama" dedi.

RUSYA'DAN DOMATES SİPARİŞİ DURDURULDU

Kota uygulamasının şu anda büyük bir handikap olduğunu belirten Civan, kotadaki miktar azaldıkça sıkıntıların da büyüdüğünü söyledi. Rusya'daki domates alıcılarının, yeni kota açılmadığı için siparişi durdurduklarını kaydeden Civan, "Bu dönem esasında Rusya'nın kendi üretimi olduğu bir dönem de değil ve dışa bağımlı. İlkbahar sonu, yaz başı çıkıyor kendi ürünleri. Ona rağmen kotada zorluk çıkartılıyor olması anlaşılabilir değil" diye konuştu.

KOTANIN KALDIRILMASINI İSTİYORLAR

Uçak krizi sonrası domatese uygulanan 50 bin tonluk kotanın 2019'da 150 bin tona, 25 Şubat 2020 tarihinde de 200 bin tona çıkarıldığını belirten Antalya Ticaret Borsası (ATB) Başkanı Ali Çandır, kotanın kaldırılması için TOBB aracılığı ile girişimlerde bulunulduğunu ve sorunun ilgili bakanlıklara iletildiğini açıkladı. Ülkelerin siyasi ve ticari ilişkilerinin ayrı olması gerektiğini söyleyen Çandır, "Kota kabul edilemez. İki ülke arasında sorun kalmadığına göre kotanın niye sürdüğünü anlayabilmiş değiliz. Üyelerimiz kotanın tamamen kaldırılmasını istiyor" dedi.