Tüm dünya ülkeleri 2021 yılı itibarıyla faiz artırken, Türkiye aksine yönde hamle yapmıştı. Amerika ve Avrupa ülkeleri faizleri agresif şekilde artırdığı sırada Türkiye yüzde 8,5’a kadar düşürdü. Ancak bunun dönüşü kötü oldu. Peki hiç faiz indirimi olmasaydı ne olurdu?

Hükümet, Eylül 2021 yılında aldığı kararla beraber faizde indirime gitmişti. Bu faiz indirimleri, döviz kuruna olumsuz yansıdı. Akaryakıt ve dövizin yükselmesi, vatandaşın sırtında büyük yük oldu.

EKONOMİST AKTAŞ’TAN FAİZ ÖNCESİ TAHMİNİ

Yaklaşık bir buçuk yılda gelen faiz indirimlerinin sonunda dolar ve akaryakıt tavan yaptı. Konuya ilişin Alattin Aktaş, Ekonomim’de köşe yazısında durumu ele aldı. Faiz indirimi olmasa ne olurdu? Sorusuna yanıt verdi. İşte Aktaş’ın kaleminden çıkanlar;

Eğer faizi indirerek dövizin fırlamasına yol açmasaydık ve dolar milattan önce olarak nitelediğim Ağustos 2021'den önceki 27 aydaki kadar, yani yüzde 40 artsaydı kasım ayı ortalamasında 11.89 liraydı. Hadi yuvarlayalım, 12 liraydı.

Dolar kasım ayı ortalamasında ne oldu; 28.59 lira. MÖ yüzde 40 artan dolar, MS tam yüzde 237 artış gösterdi. 40 nere, 237 nere!

Benzin ve motorin fiyatı uluslararası piyasalarda oluşan fiyatlara göre değişiyor. Türkiye İtalya'nın Cenova kentindeki ürün borsasında oluşan fiyatları esas alıyor. Bu borsadaki fiyat çok değişmese de, bizde özellikle döviz kurundaki değişime bağlı olarak perakende fiyatta zaman zaman çok hızlı dalgalanmalar, genellikle de artışlar görülebiliyor. Perakende fiyatı etkileyen kar marjları ve vergiler gibi etkenler de var ama temel belirleyici döviz kuru değişimi.

Öncelikle şunu söyleyelim; eğer döviz kurunda milattan sonra da, milattan önceki gibi yüzde 40 artışta kalabilseydik, kasım ayı ortalamasında araçlarımızın deposunu doldururken benzine 35 değil 13 lira, motorine 38 değil 15 lira ödeyecektik.